İşyeri Hekimliği Ders Notları-2 Spot tarih

İSG’NİN TARİHSEL GELİŞİMİTarihçi Heredot ilk kez çalışanların verimli olabilmesi için yüksek enerjili besinlerle beslenmeleri gerektiğine değinmiştir.

 Hipokrates M.Ö. 370 ilk kez kurşunun zararlarından söz etmiş, kurşun koliğini tanımlamış, halsizlik, kabızlık, felçler ve görme bozuklukları gibi bulguların kurşun ile ilişkisini açık bir biçimde ortaya koymuş.   M.Ö. 200 yıllarında Hipokrates’in çalışmalarını daha geliştiren Nicander, kurşun koliği ve kurşun anemisini incelemiş ve bunların özelliklerini tanımlamıştır.Roma İmparatorluğu döneminde toksikoloji ilerlemiştir. 

  Dioscorides ise zehirleri bitkisel, hayvansal ve mineral kaynaklı olmak üzere üçe ayırmış ve bu ayrım yüzyıllar boyunca kullanılmıştır.

  M.S. 23-79 yılları arasında yaşamış olan Plini, çalışma ortamındaki tehlikeli tozlara karşı çalışanların korunması amacıyla maske yerine geçmek üzere başlarına torba geçirmelerini önermiştir. 

  Juvenal ise, demircilerde görülen  göz hastalıklarının yapılan işten kaynaklandığını, sürekli olarak ayakta çalışanlarda varislerin oluşabileceğini açıklamıştır.

  1473 yılında kuyumcularla ilgili bazı hastalıkları inceleyen Urlich Ellenbrong izlenimlerini bildirmiş.

  1493-1541 yaşayan Alman düşünür ve hekimi Paraselsus, Tirol maden işletmelerinde işyeri hekimi olarak çalıştığı yıllarda, o gün için dünyada ilk iş hekimliği kitabı olan “De Morbis Metallicis”i yazmıştır.

  Georgius Agricola  İlk mineroloji bilgini  1494-1555 yıllarında, bazı zehirlerin etkilerini belirlemiş, koruyucu önlemler ileri sürmüştür. İş kazaları  sorunları göstermiş ve önerilerde bulunmuştur.  Agricola, Jachymor’da hekimlik yaptığı yıllarda, mineraloji ve maden çalışanlarının sorunlarını incelemiş ve gözlemlerini 1530 yılında “De Re Metallica” isimli eserinde yayınlamıştır.

   İtalyan Berdardino Ramazzini 1633-1714 arasında yaşayan işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda önemli çalışmalar yapan felsefe ve tıp okuyarak yetişmiş.1713 yılında yayınladığı “De Morbis Artificum Diatriba” isimli kitabında özellikle iş kazalarını önlemek için, iş yerlerinde koruyucu güvenlik önlemlerinin alınmasını önermiştir. Meslek hastalıkları konusunda üne kavuşmuş ve işçi sağlığının kurucusu sayılmıştır.

  Thomas Percival 1740-1804 yılları arasında yaşayan hekim, genç işçilerin çalışma saat ve koşulları ile ilgili olarak bir rapor hazırlamıştır.   Bu rapor bir işveren ve parlamenter olan Sir Robert Peel’i etkilemiş ve parlamentoda girişimlerde bulunarak 1802 yılında “Çırakların Sağlığı ve Morali” adlı yasanın çıkarılmasını sağlamıştır. İngiltere’de işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili olarak çıkartılan bu ilk yasa çalışma saatini günde 12 saat olarak sınırlamış, işyerlerinin havalandırılmasını öngörmüştür.

  1847 yılında çıkarılan “On Saat Yasası” ile çalışma saatleri sınırlandırılmıştır.Robert Owen İskoçya’daki fabrikasında 10 yaşın altında kimseyi çalıştırmamış.                Persival Pott,1714-1788 arasında  “Bel Kemiği Eğriliklerinde Sık Görülen Alt Taraf Organlarındaki Felçler Üstüne” adındaki kitabında özellikle baca temizleyicilerinde görülen skrotum kanserlerinin nedeni olarak is üzerinde durmuş ve bunu bir meslek hastalığı olarak nitelemiştir.

  Orfila 1787-1853 zehirli maddelerin analitik yöntemlerle tanımlanabileceğini ileri sürmüş, yeni yöntemler geliştirerek, toksikolojinin ilerlemesine öncülük etmiştir.

  Charles Turner Thackrah 1795-1832 iç hastalığı uzmanı iken sonradan meslek hastalıklarına yönelmiş ve bir kitap yayınlayarak, bu konunun İngiltere’de öncülüğünü yapmıştır.

  Michel Sadler Bu çalışmalardan etkilenerek 1832 yılında parlamentoya yeni bir yasa önerisi getirmiş ve 1833 yılında “Fabrikalar Yasası” adı altında yürürlüğe girmesini sağlamıştır. Bu yasa ile fabrikaların denetimi için müfettiş atanması zorunlu kılınmış, 9 yaşın altındaki çocukların işe alınması ve 18 yaşından küçüklerin ise 12 saatten fazla çalıştırılmaları yasaklanmıştır.

  İngiliz iş hekimi Thomas Morison Legge ilk hekim iş güvenliği müfettişi olarak atanmıştır. 20. yüzyılın başından başlayarak Thomas Morison Legge kurşun zehirlenmesi gibi şarbonun da meslek hastalığı olduğunu ileri sürmüş.

 Alice Hamilton 1869-1970 yaşamının 40 yılını mesleki risklerin incelenmesine harcamıştır. 1910 yılında kurşun sanayinde görülen zehirlenmeleri incelemeye başlamış, işverenlerin tepkilerine rağmen çalışmalarını sürdürmüş ve çalışma koşullarının düzeltilmesi için uygulanacak kontrol yöntemlerinin geliştirilmesini sağlamıştır.

  Gilmann Thomon’ın “The Occupatonal Diseases” adındaki kitabını 1914 yılında yayınlaması ile başlamıştır.

  C. Voegtlin ise, 1926 yılında arseniğin, sonraları P. Muller, DDT ve bazı insektisidleri, G. Schrader ise orgonofosfat bileşiklerinin zararlı etkilerini araştırmıştır.

   1919 yılında faaliyetine başlayan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) “Milletler Cemiyeti”ne bağlı olarak bu konuda önemli çalışmalar yapmış ve 1946 yılında ise Birleşmiş Milletler ile imzaladığı anlaşma sonucu bir uzmanlık kuruluşu durumuna gelmiştir.