Kabakulak, virüslerin neden olduğu, bulaşıcı bir hastalıktır. Ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, yorgunluk, iştah kaybı ve kulak altındaki veya çene altındaki tükürük bezlerinde şişlik ile kendini gösterir. Genellikle 7-10 gün süren bu hastalık, çocukluk çağında hafif seyretse de erişkinlerde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Bazı bireylerde kabakulak enfeksiyonu hiçbir belirti göstermeden seyrederken, bazı kişilerde hastalık semptomlarla birlikte tükürük bezlerinde şişlik olmadan da gelişebilir.
Kabakulak Nasıl Bulaşır?
Kabakulak virüsü, hasta bireylerden kolayca yayılabilir ve enfeksiyona neden olabilir. Bulaşma yolları şunlardır:
Damlacık Yolu ile Bulaşma:
Hasta kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya yayılan damlacıklar yoluyla bulaşır.Eşyaların Ortak Kullanımı:
Tabak, bardak, çatal gibi kişisel eşyaların paylaşılması virüsün yayılmasına neden olabilir.Yüzeylerden ve Objelerden Temas:
Hasta kişinin temas ettiği yüzeylere dokunulması ve ardından ağız, burun veya göze temas edilmesiyle virüs bulaşabilir.
Kabakulak, belirtiler ortaya çıkmadan önceki beş gün boyunca bulaşıcıdır ve belirtiler başladıktan sonra da beş gün boyunca bulaşıcılığını sürdürür.
Kabakulak ve Erkeklerde Kısırlık
Kabakulak hastalığı, erişkin erkeklerde testis iltihabına (orşit) yol açabilir. Bu durum, kabakulağın en ciddi komplikasyonlarından biridir ve sperm üretimini etkileyebilir.
Orşit ve Belirtileri
- Testislerde şişlik ve hassasiyet
- Şiddetli ağrı
- Yüksek ateş ve halsizlik
- Testis torbalarında kızarıklık
Orşit vakalarının çoğunda şişlik bir hafta içinde azalsa da, testislerdeki hassasiyet ve küçülme daha uzun sürebilir. Kabakulak orşiti geçiren erkeklerin yaklaşık %20’sinde testis iltihabı görülür. Bu durum sperm üretimini geçici olarak durdurabilir ve meni miktarında azalmaya yol açabilir.
Kısırlık Riski
Kabakulak orşiti, meni üreten hücrelere zarar vererek sperm sayısını azaltabilir. Ancak bu durum genellikle kalıcı kısırlığa neden olmaz. Kabakulak geçiren erkeklerin %7 ila %13’ü, sperm sayısında azalma yaşasa da bu azalma genellikle üreme yeteneğini tamamen kaybettirecek seviyede değildir. Daha nadir durumlarda, testislerin küçülmesi (testis atrofisi) meydana gelebilir.
Sperm Üretiminin Yeniden Başlaması
Testislerdeki hasar sonrası sperm üretimi 6 ay ile 1 yıl arasında eski haline dönebilir. Ancak sperm sayısı, hastalık öncesi seviyesine tam olarak ulaşmasa bile çoğu erkek üreme yeteneğini korur.
Kabakulaktan Korunma: Aşı Takvimi
Kabakulaktan korunmanın en etkili yolu, çocukluk çağında yapılan KKK (Kızamık, Kabakulak, Kızamıkçık) aşısıdır. Türkiye’de çocuklara iki doz halinde uygulanır:
- 1. Doz: Bebeklerin 12. ayında yapılır.
- 2. Doz: İlköğretim 1. sınıfta (4-6 yaş arasında) uygulanır.
Aşılama ile Korunma Oranı:
- İlk doz sonrası kabakulak enfeksiyonuna karşı korunma oranı yaklaşık %78’dir.
- İkinci doz sonrası bu oran %88’e çıkar.
Aşı Takvimi ve Programı:
KKK aşısı, “Çocukluk Çağı Aşılama Programı” kapsamında Türkiye’de ücretsiz olarak uygulanmaktadır.
Kabakulak Virüsünden Nasıl Korunulur?
Aşılanma dışında, kabakulaktan korunmak için şu önlemler alınabilir:
- Hasta bireylerle yakın temastan kaçının.
- Kişisel hijyene dikkat edin; elleri sık sık yıkayın.
- Tabak, çatal, bardak gibi kişisel eşyaları ortak kullanmayın.
- Çocuklarınızı kalabalık ortamlardan (okullar, oyun alanları) mümkün olduğunca uzak tutun.
Kabakulak Aşısı Güvenli mi?
KKK aşısı, bilimsel çalışmalarla etkinliği ve güvenliği kanıtlanmış bir aşıdır. En yaygın yan etkiler şunlardır:
- Enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve şişlik
- Hafif ateş ve döküntü
- Gençlerde ve yetişkinlerde eklem ağrısı
Aşı ve Otizm İlişkisi:
Bilimsel çalışmalar, KKK aşısı ile otizm arasında bir ilişki olmadığını göstermektedir. Aşıların güvenilirliği konusundaki yanlış bilgiler, aşı yaptırmaktan kaçınmaya yol açmamalıdır.
Sonuç
Kabakulak, çocukluk döneminde genellikle hafif seyirli bir hastalık olsa da, erişkin erkeklerde testis iltihabı ve buna bağlı kısırlık riski gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Ancak bu risk, düzenli aşılama ile büyük ölçüde önlenebilir. Aşılanmak, sadece bireysel sağlığı değil, toplum sağlığını da korur. Kabakulak belirtileri fark edildiğinde hızlıca doktora başvurulmalı ve gerekli tedaviye başlanmalıdır.
Unutmayın, önlem almak tedavi etmekten her zaman daha kolay ve etkilidir.
Yorumlar
Yorum Gönder
Yorumlarınız bizim için değerlidir! Soru ve görüşlerinizi paylaşmaktan çekinmeyin