Marburg Virüsü Hastalığı

Marburg Virüsü: Nadir ve Ölümcül Bir Tehdit

Marburg virüsü, Filoviridae ailesine ait nadir ve ölümcül bir RNA virüsüdür. Ebola virüsü ile yakın akraba olan bu patojen, insan ve primatlarda kanamalı ateşe neden olur. Virüs, ilk kez 1967 yılında Almanya'nın Marburg ve Frankfurt şehirleri ile o zamanki Yugoslavya'nın Belgrad şehrinde tanımlanmıştır. Bu salgında, Uganda'dan ithal edilen enfekte Afrika yeşil maymunları ile temas eden laboratuvar çalışanlarından 31 kişi enfekte olmuş ve yedisinin hayatını kaybettiği rapor edilmiştir.

---

Tarihçe ve Salgınlar

Marburg virüsü salgınları, 1967 yılındaki ilk olaydır ve Afrika kıtasında çeşitli bölgelerde tekrarlanmıştır. En önemli salgınlar aşağıdaki gibidir:

• 1998-2000, Kongo Demokratik Cumhuriyeti: 154 vaka, 128 ölüm.

• 2004-2005, Angola: 252 vaka, 227 ölüm (yaklaşık %90 fatalite oranı).

• 2012, Uganda: 15 vaka, 4 ölüm.

• 2023, Ekvator Ginesi ve Tanzanya: Ekvator Ginesi'nde 16 vaka (12 ölüm), Tanzanya'da ise 8 vaka (5 ölüm).

Afrika'dan seyahat eden turistlerde nadir de olsa Marburg vakaları tespit edilmiştir. Özellikle meyve yarasalarının yaşadığı maden ve mağaralarda çalışan kişilerde bulaşma riski daha yüksek bulunmuştur.

---

Bulaşma Yolları ve Risk Faktörleri

Marburg virüsü, doğada Rousettus aegyptiacus adı verilen Afrika meyve yarasasında bulunur. Yarasalar hastalıktan etkilenmezken, insanlar ve primatlar ölümcül enfeksiyonlara yakalanabilir.

Bulaşma Yolları:

1. Doğrudan Temas: Enfekte yarasa veya primatların dışkıları, vücut sıvıları ya da doku örnekleriyle temas.

2. İnsandan İnsana Bulaş: Kan, tükürük, idrar, meni ve anne sütü gibi vücut sıvılarıyla temas veya kontamine medikal cihazlarla bulaş.

3. Cinsel Yolla Bulaş: Enfekte bireylerin iyileşme sonrası uzun süre bulaşcı kalabilmesi nedeniyle önemlidir.

Risk Grupları:

• Maden işçileri

• Sağlık çalışanları

• Enfekte bireylerle yakın temasta bulunan aile üyeleri

---

Belirtiler ve Klinik Seyir

Marburg virüsü enfeksiyonu, 5-10 günlük bir inkübasyon sürecinden sonra iki aşamalı semptomlarla kendini gösterir:

1. Aşama (5-7 Gün):

   • Yüksek ateş

   • Üsütme

   • Şiddetli baş ve kas ağrıları

   • Boğaz ağrısı ve öksürük

   • Deride makülopapüler döküntüler

2. Aşama:

   • İshal ve kusma (kanlı olabilir)

   • Burun, göz ve ağzın mukoza dokularından kanama

   • Kilo kaybı, kafa karışıklığı ve sersemlik

   • Çoklu organ yetmezliği ve şok

Semptomlar genellikle hastalığın 8-9. günlerinde ölümle sonuçlanabilir.

---

Tanı ve Tedavi

Marburg virüsü tanısı, özellikle diğer kanamalı ateş hastalıklarından ayırılması zor olduğundan ileri laboratuvar testleri gerektirir:

• ELISA (Enzim Bağlımlı İmmunosorbent Testi)

• PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu)

• Virüs İzolasyonu: Yalnızca biyogüvenlik seviyesi yüksek laboratuvarlarda yapılabilir.

Tedavi: Spesifik bir antiviral tedavi bulunmamaktadır. Ancak destekleyici tedavi hayati önem taşır:

• Sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması

• Kan replasmanı ve oksijen desteği

• Komplikasyonlara yönelik medikal müdahale

---

Korunma ve Önleme Stratejileri

Marburg virüsü salgınlarını önlemek için bireysel ve toplumsal seviyede alınabilecek önlemler şunlardır:

• Koruyucu Ekipman: Sağlık çalışanları için eldiven, maske, gözlük ve önlük kullanımı.

• Hijyen: Kontamine materyallerle temas sonrası el yıkama ve sterilizasyon.

• Cinsel Sağlık: Enfekte bireylerin iyileşme sonrası en az 12 ay boyunca prezervatif kullanması.

• Hayvanlarla Temasın Azaltılması: Yarasalar ve vahşi primatlar ile doğrudan temastan kaçınılmalı, vahşi hayvan eti tüketilmemelidir.

---

Görünüm ve Uzun Dönem Etkiler

Marburg virüsü enfeksiyonlarında vaka ölüm oranı %23 ile %90 arasında değişiklik göstermektedir. Hayatta kalan bireylerde uzun dönem etkiler şunlar olabilir:

• Hafıza problemleri

• Saç dökülmesi ve cilt sorunları

• Kronik kas ağrıları

---

Sonuç

Marburg virüsü, nadir görülmesine rağmen son derece ölümcül bir tehdit oluşturmaktadır. İnsanoğlunun bu virüsü anlaması ve önleme stratejileri geliştirmesi, gelecekteki salgınları önlemek için kritik önem taşımaktadır. Sağlık çalışanlarının ve risk altındaki bireylerin farkındalığını artırmak, bu yolda atılabilecek en önemli adımlardan biridir.