Vitaminler, vücudun normal fonksiyonlarını sürdürebilmesi için hayati öneme sahip besin öğeleridir. Eksiklikleri durumunda çeşitli hastalıklara ve fonksiyon bozukluklarına yol açabilirler. Aşağıda temel vitaminler ve eksiklik durumunda ortaya çıkan problemler özetlenmiştir.
B-Kompleks Vitaminleri
B-kompleks vitaminleri, birçok enzim sistemi ve metabolik yolakta koordinasyon içinde çalışır. Bu nedenle birinin eksikliği, diğerlerinin fonksiyonlarını etkileyebilir.
Vitamin A
Vitamin A eksikliği, dünyada 7ocuklarda önlenebilir körlüklerin başlıca nedenidir ve Afrika ile Güneydoğu Asya'da yaygın bir problemdir. Hafif eksiklikler bile bağışıklık sistemini zayıflatarak hastalıklara dirençi azaltabilir. Eksikliğin erken belirtileri gece körlüğü ve göz kuruluğu iken ilerleyen aşamalarda kornea yaralanmaları ve skar oluşumu (zeroftalmi) görülür. Aşırı kuruluk, epitel hücre sertleşmesi ve büyümeye engel gibi diğer belirtiler ortaya çıkabilir.
• Çözüm: Eksikliğin yaygın olduğu bölgelerde altı ayda bir tek doz vitamin A verilmesi yaygın bir önlem olarak uygulanmaktadır.
Vitamin D
Vitamin D, güneş ışığının deri üzerinde bir ön maddeye etkisiyle sentezlenir. Yetersiz güneşe maruz kalan bireylerde ya da beslenme kaynaklarından yeterince alınmadığında eksiklik görülebilir.
• Çocuklarda: Rikets hastalığı, kemik mineralizasyonunun yetersizliği, büyüleme geriliği ve iskelet deformiteleri. • Yetişkinlerde: Osteomalazi; zayıf kaslar, ince kemikler ve osteoporoz riskini artırabilir.
• Risk Grubu: Yaşlılar, evden çıkamayanlar, koyu tenliler ve kuzey enlemlerinde yaşayanlar. • Çözüm: Süt, margarin ve tahılların takviyesi ile eksikliklerin önüne geçilmektedir.
Vitamin E
Vitamin E eksikliği nadir görülür. Ancak erken doğan bebeklerde ve yağ emilimi/metabolizması bozuk olan bireylerde ortaya çıkabilir.
• Belirtiler: Kırmızı kan hücrelerinin hassasiyeti (hemoliz), omurilik ve retina etkilenmeleri, refleks kaybı, koordinasyon bozukluğu, kas zayıflığı ve görme bozuklukları. • Çözüm: Antioksidan sistemi destekleyerek serbest radikallerin hücre zararını azaltır.
Vitamin K
Vitamin K, karaciğerde protrombin ve diğer kan pıhtılaşma faktörlerinin oluşumunda rol oynar.
• Eksiklik: Kan pıhtılaşmasında sorunlar, iç kanama. • Yeni Doğanlar: Plasenta yoluyla yetersiz aktarılması nedeniyle, yenidoğan bebeklere rutin olarak vitamin K enjeksiyonu yapılır. • Çözüm: Sindirim kanalındaki bakteriler tarafından üretilebilir, ancak yetersiz kalınırsa takviye gerekebilir.
Tiamin (Vitamin B1)
Tiamin eksikliği, uzun süreli yoksunluk durumunda beriberi hastalığına neden olur.
• Belirtiler:
Kuru Beriberi: Kas güçsüzlüğü, iştah kaybı, zihin karışıklığı, koordinasyon kaybı.
Islak Beriberi: Şişlik, kalp büyümeleri, kalp yetmezliği. • Risk Grubu: Beyaz pirinçle beslenen topluluklar, alkolizm sorunu olan bireyler. • Çözüm: Tiamin zenginleştirilmiş gıdaları tüketmek.
Riboflavin (Vitamin B2)
Riboflavin eksikliği genellikle diğer besin eksiklikleri ile birlikte görülür (ariboflavinosis).
• Belirtiler: Ağzın köşelerinde çatlaklar, dudak yarıkları, magenta renkli dil. • Çözüm: Riboflavin kaynağı olan süt ve tahıl tüketimi.
Niyasin (Vitamin B3)
Niyasin eksikliği pellegra hastalığına neden olur.
• Belirtiler: İshal, dermatit, demans (3D belirtileri). • Risk Grubu: Mısıra dayalı beslenen topluluklar. • Çözüm: Yüksek kaliteli protein tüketimi, niyasin zenginleştirme.
Vitamin B6
Vitamin B6, protein metabolizması ve sinir iletimi için önemlidir.
• Belirtiler: Anemi, bağışıklık zayıflığı, depresyon, konvülsiyonlar. • Risk Grubu: Yaşlılar, alkolikler, tübürküloz ilacı kullananlar. • Çözüm: Diyet takviyesi ve ilaç yönetimi.
Yorumlar
Yorum Gönder
Yorumlarınız bizim için değerlidir! Soru ve görüşlerinizi paylaşmaktan çekinmeyin